Heval Dario'ya üçüncü Nobel

• Türk devleti Nobel ödüllü İtalyan yazar Dario Fo’yu da PKK’li yaptı. Dario Fo'nun “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” adlı oyunu da 2016 yılında yasaklanmıştı.
  

Doğu Perinçek grubunun gazetesi Aydınlık’ın günlerdir hedef gösterdiği Teatra Jiyana Nû’nun İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları aylık programına alınan Bêrû adlı oyunu, “kamu güvenliği” gerekçesiyle oyun gösterimine saatler kala yasaklandı.

Geçtiğimiz haftalarda İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları aylık programına alınan Teatra Jiyana Nû’nun (TJN) Bêrû adlı oyunu “kamu güvenliği” gerekçesiyle oyun gösterimine saatler kala yasaklandı. Perinçekçiler’in gazetesi Aydınlık’ın ‘İBB’nın Sahnesi PKK’nın Tiyatro Grubuna’ manşetiyle yaygara koparmasından sonra AKP’li Gaziosmanpaşa Kaymakamı Numan Hatipoğlu “Yapılmak istenen tiyatro etkinliğinin genel kamu düzenini bozabileceği’’ gerekçesiye oyunu yasakladı. Sonrasında gelen tepkiler üzerine “PKK propagandası’’ yalanına sığınan İstanbul Valisi Twitter’da “Gaziosmanpaşa Kaymakamlığımız ‘BERU’ tiyatro oyununu Kürtçe dilde olduğu için değil, PKK propagandası içermesi nedeniyle yasaklamıştır. Konuyla ilgili adli süreç başlatılmıştır’’ açıklamasını yaptı.

Dario Fo ve Kürtçeye karşı yekvücut oldular!

Ergenekon-AKP ittifakı sonrası Kürt düşmanlığında ortak hareket eden Doğu Perinçek ve Tayip Erdoğan ekibi bu kez Nobel ödüllü ünlü oyun yazarı Dario Fo’nun Kürtçeye “Bêrû” adıyla çevirilen oyununa karşı yekvücut oldu! Yasağa Ergenekon-AKP ittifakının ortak görevlisi Süleyman Soylu’nun başında olduğu İçişleri Bakanlığı’ndan da destek geldi. İçişleri Bakanı Yardımcısı İsmail Çataklı, gösterime saatler kala “kamu düzenini bozabileceği” gerekçesiyle Bêrû tiyatro oyununun yasaklanmasını savundu.

Türkiye yasakladı: Nobel gibi

Dario Fo'nun “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” adlı oyunu da 2016 yılında yasaklanmıştı. Oyunun yasaklanması üzerine İngiliz Times gazetesine konuşan Nobel ödüllü yazar, "Türkiye'de yasaklanan dört yazardan hayatta olan tek kişi benim. Bu benim için ikinci bir Nobel ödülü kazanmak gibi" demişti.

Kürdistan yaşıyor

Kürdistan'la ve Öcalan ile yaşamının her döneminde dayanışma içinde Dario Fo, 5 Kasım 1997 tarihinde İstanbul'da yargılanan “Musa Anter Barış Treni” üyelerine gönderdiği mektupta şöyle demişti: “Kürdistan yaşıyor. Newroz ateşinde yanıyor ve yaşıyor. Tecrit altında alınmış 12 bin siyasi mahkumun hücresinde, kaybedilenlerde, işkence görenlerde yanıyor. Batılı devletlerin 'terörist' dediği dağlardaki direnişte Kürdistan ateşi yanıyor.”

‘Biz sanatımızı yapmaya devam edeceğiz’

Gösterimin yapılacağı İBB Şehir Tiyatroları’na bağlı Gaziosmanpaşa sahnesinde son provaları alıp artık gösterim anını bekledikleri sırada oyunlarının yasaklandığını duyan Teatra Jiyana Nû ekibi, yasağa tepki gösterdi. Bêrû oyununun gazetemize konuşan yönetmeni Nazmi Karaman “Daha önce de Kürtçe oyun ve gösterimler yasaklandı. Kürt sanatına dönük bu yasakçı uygulamalara zaten alışığız. Ama Kürt tiyatrosu 90’lı yıllardan bu yana bu uygulamalara rağmen faaliyetlerini sürdürmeye devam etti. Bundan sonra da devam edecek. Kürt sanatı dün yılmadı, bugün de yılmayacak. Biz sanatımızı yapmaya devam edeceğiz. Bu zihniyetin daha fazla tutunamayacağını düşünüyoruz. Bu baskılar devletin inkar politikalarıyla ilgilidir. Bunu kimsenin kabul etmemesi gerek” ifadelerini kullandı.

Zihniyet değişmedi

Mezopotamya Ajansı’na konuşan Bêrû” oyunun oyuncularından Cihat Ekinci ve Rûgeş Kırıcı ‘Kürtçeye tahammül edemiyorlar’ açıklaması yaptı. Yasakla birlikte bu ülkenin Kürtlere bakışının ortaya çıktığını belirten Cihat Ekinci şunları belirtti: “Dario Fo PKK’liymiş meğer. Ya da Kürt zannetmişler. Yasak ardından yaşananlar, gerekçeler vs. ile komediye dönüşen bir durum. Belki de oyunu bile okumamışlar. Oyunda sermaye iktidar ilişkisi işleniyor. Burada yasaklanan tiyatro değil, burada yasaklanan Nobel edebiyat ödülü almış Dario Fo değil yasaklanan esasında Kürtçedir. Bu oyun çok rahat Türkçe oynanabilir. Herhangi bir oyun başka bir dilde oynanabilir ama söz konusu Kürtçe oynamak ‘kamuya bir güvenlik tehdidi’ oluşturuyor. Bu da Kürtçeye, Kürt kimliğine, farklı kimliklere Türkiye’nin bakışının, zihniyetinin değişmediğini gösteriyor.”

Kontrolünde olmayana yasak getiriyor

Oyuncu Rûgeş Kırıcı ise, tebliğin içeriğinde neyin kamu düzenini bozduğuna dair açık gerekçe olmadığını ifade etti. Tebliğde bulunan polislere, “Oyun mu, dil mi yasak, neyin güvenliğini ne şekilde tehdit ediyoruz, bozuyoruz” diye sorduğunu dile getiren Kırıcı, şunları söyledi: “Mesele hangi oyunu oynayıp oynamadığımız değil, asıl mesele oynadığımız oyunun Kürtçe olması. Kendisi konuşunca bir sorun olmuyor ama halk konuşunca, sanatı yapılınca yasak oluyor. Kendi kontrolü altında olmayan Kürtçeye yasak getiriyor. Şehir Tiyatrosu’nun sahnelerinde aynı kapsamda alındığımız birçok oyun her gün oynanıyor. Hangi oyuna yasak geldi? Bu yasağın ayrıca öncesi de var. Haftalardır bazı basın yayın organlarında terörize edilmek isteniyoruz. Bugün nihayetinde yasaklama kararı getirdiler.” 
 
Meşrulaşması korkusu yarattı

İçinde Kürtçe olan her şeyin iktidarı rahatsız ettiğini vurgulayan Kırıcı, dile büyük bir tahammülsüzlük halinin olduğuna değindi. 30 yıldır tiyatro yaptıklarına işaret eden Kırıcı, devamla şunları ifade etti: “Her gün türlü yasak ve engellemelerle karşılaşıyoruz. Yüzlerce gösteri yaptık, her yerde oynuyoruz. Kürtçe bir oyunun resmi olarak bir programa alınması, Kürtçenin resmi bir alanda meşrulaşması korkusu yarattı. Bu ülkede Kürtçe tiyatro yapan onlarca grup var. Kürtçeye yapılan baskının bu gün kabul edilmesi bu ülkede farklı dil ve kültürlerin, sanatların yasaklanması anlamına gelir. Kürtçeye zaten bir baskı var. Onun dışında alternatif sanat üreten muhalif söylemi, fikri olan her sanat ürününe bir saldırı olacaktır. Bu aynı zamanda yasaklara yeni bir zemin oluşturacak.” 
 
#KürtTiyatrosuEngellenemez

Tiyatro oyununun yasaklanması sosyal medyada da büyük tepki topladı. Kullanıcılar #KürtTiyatrosuEngellenemez hashtagkiyle tepkilerini gösterirken Kürdistan ve Türkiye’de faaliyet gösteren birçok sanatçı, tiyatro topluluğu ve sanat kurumu da yasaklamayı çağdışı buldu.

 

İlk olacaktı

Teatra Jiyana Nû’nun Bêrû adlı oyunu yasaklanmazsa, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları sahnelerinde gösterilecek olan ilk Kürtçe tiyatro oyunu olacaktı. Öte yandan yasaklamayı meclise taşıyan HDP Milletvekili Meral Danış Beştaş ise Kamu düzenini bozmak gerekçesine itiraz ederek “Kamu düzeni milyonlarca yurttaşın dilini yasaklamak bozar. Bu düşman hukukunu bile aşan bir meseledir. İngilizce, Fransızca, Arapça ve başka dillerde tiyatro sergilenebilir ama Kürtçe sergilenemez yaklaşımını şiddetle reddediyoruz ve bunu kabul edilemez buluyoruz. Bu yasağın derhal geri alınması gerekiyor” dedi.

 

Nasıl PKK propagandası oluyor?

AKP’li İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın “PKK propagandası içermesi nedeniyle yasaklamıştır’’ dediği ‘Berû’ neyi konu alıyordu? Orijinal adı “Lo sghignazzo della paura” olan oyun Kürtçeye Dilawer Zeraq tarafından Türkçe adı “Klakson, Borazanlar ve Bırtlar” olan çeviriden uyarlanmış. Oyun, sermaye hükümet ve halk sarmalındaki ilişkilerin tartışmaya açıldığı politik bir mizah örneği. “Klakson Borazanlar ve Bırtlar” oyunu Türkçe muhtelif belediyenin şehir tiyatrolarında aynı adla sorunsuz oynandı. Bu duruma İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da dikkat çekti ve ‘’Oyun daha önce ‪Türkçe‬ oynanmış, şimdi Kürtçe oynanacak, ne farkı var? Çok yanlış bir iş, büyük üzüntü duydum.’’ ifadelerini kullandı. Söz konusu oyun Kürtçe olunca devlet yetkilileri ‘PKK propagandası’ yalanına sığınmak zorunda kaldı.

HABER MERKEZİ