Türk operasyonu bölgeyi harap etti

Dosya Haberleri —

KURDISTAN HARITA

KURDISTAN HARITA

  • Hristiyan Barış Yanlıları Grubu: “Türkiye, Pençe-Yıldırım Harekatı'nda PKK’yi hedef aldığını iddia ederken gerçek şu ki, Türkiye'nin bombalamalarından en çok sınır bölgelerinde yaşayan siviller etkileniyor. Türkiye'nin bombalamaları sadece ailelerin geçimini değil, hayatlarını da tehdit ediyor.”

HABER MERKEZİ

 

Bu rapor, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) Pençe-Yıldırım Harekatı'nın Irak Kürdistan Bölgesi'nde (KRI) yaşayan sivil nüfus üzerindeki etkisini belgeliyor.

Pençe-Yıldırım Operasyonu, Türkiye'nin 23 Nisan 2021'de başlattığı bir sınır ötesi askeri operasyondur. Türkiye, operasyonun Kürdistan Bölgesi'ndeki terörü ortadan kaldırmak için Kürdistan İşçi Partisi'ni (PKK) hedef aldığını iddia ediyor. Hava ve topçu bombardımanları eşliğinde Kürdistan Bölgesi'nde askeri üsler inşa etmek için Türkiye-Irak sınırını geçen askerler. Türkiye, bu üsleri inşa ederken, bir güvenlik bölgesi olduğunu iddia ettiği bölgeyi kurmak için Kürdistan Bölgesi'ne daha da ilerledi. Türkiye-Irak sınırı boyunca. Türkiye, Kürdistan Bölgesi topraklarının kontrolünü ele geçirirken bölgede Türk ordusu ile PKK arasındaki çatışmalar yoğunlaştı. Türkiye daha sonra bölg ede PKK'yi hedef alan bombardımanlar düzenledi ancak Christian Peacemaker Teams'in (CPT) bildirdiği gibi, Türkiye'nin hava ve topçu saldırılarının çoğu doğrudan sivilleri hedef aldı.

Türkiye, Pençe-Yıldırım Harekatı'nda PKK’yi hedef aldığını iddia ederken gerçek şu ki, Türkiye'nin bombalamalarından en çok sınır bölgelerinde yaşayan siviller etkileniyor. Aileler için çok önemli kaynaklar olan binlerce dönüm arazi ve yaklaşık bin 300 arı kovanı yok edildi. Türkiye'nin bombalamaları sadece ailelerin geçimini değil, hayatlarını da tehdit ediyor. Türkiye'nin bombardımanlarında şu ana kadar dört sivil yaralandı ve 22 köyden bin 500'den fazla sivil, Türkiye'nin saldırısından kaçmak için köylerini boşalttı. CPT, Türkiye yakınlarda şu anda sivillerin hayatını tehdit eden topçu silahlarıyla askeri üsler inşa ettiği için bu ailelerin asla evlerine geri dönemeyebileceklerinden korkuyor.

Kürdistan Bölgesi sınır bölgelerinde yaşayan aileler, Türkiye'nin PKK ile olan çatışmasında hedef olmaya zorlanmamalıdır. Sivil güvenliği sağlamak için Türkiye, Irak'ın Kürdistan Bölgesi'nde sivillere yönelik askeri operasyonlarını derhal durdurmalıdır ancak o zaman aileler anavatanlarına dönebileceklerdir.

 

Kesta köyünde Pençe-Yıldırım  Operasyonu’nun başlaması

23 Nisan'da Türkiye, aileler Ramazan için oruç açmaya hazırlanırken, saat 18.35'te Kesta köyünün eteklerini bombalayarak Pençe-Yıldırım Harekatı'na başladı. Türk ordusu, önümüzdeki hafta da dağlık Kesta bölgesini hedef almaya devam etti. Bölgeyi bombalamak için savaş uçakları, insansız hava araçları, topçu ve helikopterler konuşlandırıldı.

Türk Silahlı Kuvvetleri, Kesta köyüne bakan bir askeri üs inşa eden helikopterlerden de paraşütçüler konuşlandırarak Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile çatışmalara yol açtı.

Türk ordusunun PKK ile girdiği çatışmalar, Kesta köyündeki aileleri ciddi şekilde etkiledi. Kesta muhtarı Kak Mahmoud, CPT'ye şunları söyledi: “Çatışmalar en kötü geceler oluyor. Her gece, çocukları köyden alıp Chalke'ye getiriyoruz ve geceyi orada geçiriyoruz. Sabah erkenden onları geri getiriyoruz. Korkuyorlar."

Kak Mahoud'un bunu CPT'ye bildirmesinden sonra Türkiye, bölgeyi topçu ateşiyle bombalamaya devam etti. 4 Mayıs'ta topçu ateşinin ardından bölgeyi hemen boşaltan ve Çalke ve diğer çevre köylerdeki akrabalarının evlerine sığınan 34 ailenin evlerine topçu atışları ulaştı.

Kesta'yı hedef alan bombalamalar sadece sivilleri travmatize etmekle kalmadı, aynı zamanda bölgedeki tarımı da mahvetti. CPT, 3 Mayıs'ta, Kesta dağ yamacında geniş çapta yanmış tarım alanlarını ve yüzlerce yanmış meyve ağacını belgeledi. Kesta'nın büyüklerinden Kak Saeed, “Burası atalarımızın ülkesi. Biz ayrılmak istemiyoruz. Saddam'ın başaramadığını Türkiye şimdi tamama erdirebilir” dedi.

Chalke köyü: Kaçacak yer yok

Pençe-Yıldırım Harekatı'ndan kaçmak için Kesta'dan kaçan köylüler, Çalke köyüne gitti. Sığınaklarına ulaştıktan birkaç gün sonra, Türkiye'nin Çalke'yi vuran topçu bombardımanı yaptığı 8 Mayıs'ta aileler, yeniden kaçmak zorunda kaldı. Bölgedeki 23 aile tahliye edilecek. Muhtar Mahmud, CPT'ye, "Aileler çaresiz. Çadırlarda yaşıyorlar. Hayvanlarını satmak zorunda kaldılar. Bombalamalar bütün kovanlarımızı mahvetti. Yardıma ihtiyacımız var" dedi.

 

Hirure köyünde yaşam tehdit altında

Pençe-Yıldırım Operasyonu’nun ilk gecesinde Türkiye, 12 hava saldırısında Hirure'nin yukarısındaki dağı insansız hava araçları ve savaş uçaklarıyla bombaladı. Türk ordusu, kara harekatı için paraşütçüleri indirmek için helikopterler konuşlandırdı. Türk kuvvetleri, bir dağ silsilesi üzerine bir iletişim kulesi inşa etti. Bu üssü Türkiye'ye bağlayacak yeni bir yolun yanı sıra Hirure'ye ve vadisine bakan yerde CPT üyeleri aileleri ile buluştuğunda bir grup çocuk ve yetişkin, Türk ordusunu inşa ettiği bu yeni üssü dürbünle izliyordu.

Pençe-Yıldırım Operasyonu’nun başlangıcından bu yana Türkiye, köylülerin yabani bitkileri hasat ettiği ve hayvanlarını otlattığı Hirure'nin eteklerinde çok sayıda bombalama gerçekleştirdi. Köylüler çiftçilik yaparken drone’lar sık ​​sık üzerlerinden uçtu. Hirure köyü sakinleri, CPT'ye hem bombalamaların hem de insansız hava araçlarının seslerinin çocuklarını travmatize ettiğini bildirdi. Hirure muhtarı Kak Azad, CPT'ye şunları söyledi: "Çocuklar insansız hava araçlarının veya savaş uçaklarının uçtuğunu duyunca dehşete düşüyor. Çığlık atıp evlerine saklanmak için kaçıyorlar." Hirure'den 44 ailenin yarısı, Türkiye'nin artan bombardımanlarının travmasından ka

 'e7mak için evlerini terk etti.

Hirure'de kalan aileler, şimdi Türk ordusunun derhal terk etme tehditleriyle karşı karşıya kaldı. 28 Mayıs'ta Abbas Mustafa, Hirure'den diğer iki çiftçiyle birlikte Hirure'nin yukarısındaki dağ yamacındaki tarlalarını sulamaya gitti. Kürtçe tercüman eşliğinde tüfekli bir grup Türk askeri, üsten inerek çiftçilerin yanına geldi. Askerler, Hirureli çiftçilere artık tarlalarına gelmelerine ve dışarıdaki yolda araç kullanmalarına izin verilmediğini söyledi. Askerler, çiftçilerin tarlalarına gelmesi halinde PKK'li sayılacaklarını ve bombalanacaklarını söyledi. Bunun üzerine Abbas Mustafa ve diğer aileler, Hirure'yi tahliye etti. Abbas, CPT'ye, “Asla gidemeyeceğim” dedi. Türk ordusunun köylülere yönelik tehdidi, 1 Haziran'da Türk kuvvetlerinin Hirure'de  tarlalarını sularken 70 yaşındaki çiftçi Ramazan Ali'ye topçu ateşi açması ve onu yaralamasıyla gerçek oldu.

 

Türkiye'nin operasyonu  Kesta'nın doğusunu vurdu

Türk ordusunun Kesta ve Hirure'nin bulunduğu sıradağda 4 üs kurmasının ardından ordu, Kesta'nın doğusundaki köyleri de hedef almaya başladı. Burası, Kesta ve Kani Masi arasında yer alıyor.

Adne'de bir Türk bombardımanı, dokuz köye su dağıtan bir su projesini imha etti. 12 aile, bu saldırıdan dolayı yerinden edildi. Miska'da Türk bombardımanı birkaç ev ve bir kiliseye zarar verdi. Sonuç olarak köyde yaşayan 24 aileden 16'sı şimdi kaçtı. Seraro'da bölgedeki 15 ailenin tamamı, Türkiye'nin bombardımanları sonucu köylerini terk etti.

Dishhe'de ilk olarak 16 aile, Türkiye'nin saldırılarından kaçmak için bölgeyi terk etti. Kalan 6 aile ise 25 Mayıs'ta bir çiftçinin bir bombardımanda yaralanmasının ardından Dishhe'den kaçtı. Türkiye, Üre'de de topçu ateşi düzenledi ama köyde yaşayan 6 aile burada kalmaya karar verdi, çünkü ayrılırlarsa evlerine dönemeyeceklerinden korktular.

Mayıs ayı sonuna kadar Pençe-Yıldırım Operasyonu nedeniyle Kesta, Chalke, Hirure, Adne, Miska, Seraro ve Dishishe köylerinden en az 720 kişi yerinden edilmişti.

Kani Masi bucağına  ekonomik ve çevresel etki

Kani Masi'nin ekonomisi, arıcılık, hayvancılık ve tarım da dahil olmak üzere birçok çiftçilik biçimine bağlıdır. Kani Masi'de yaşayan insanların yarısından fazlasının temel geçim kaynağı hem tarım hem de arıcılıktır. Türkiye'nin Pençe-Yıldırım Operasyonu, şimdi Kani Masi ekonomisini kritik bir şekilde etkiledi.

Pençe-Yıldırım Harekatı başladığından beri Türkiye'nin bombalamaları, 7 bin dönümden fazla araziyi yaktı ve en az 800 arı kovanını yok etti, bu da birçok ailenin Kani Masi'de çalışmalarını sürdürmesini imkansız hale getirdi. Türkiye'nin top atışlarının evlerine ulaşmasının ardından bölgedeki birçok aile, artık çiftliklerine dönemeyip hayvan yetiştirmeye devam edemeyeceklerinden korktukları için hayvanlarını sattılar. Türkiye'nin bölgeyi yoğun bir şekilde bombalamaya başlaması nedeniyle aileler de Kani Masi yakınlarındaki dağlarda yabani bitki hasadı yapamıyor.

Kani Masi'nin ekonomisi, çiftçiliğe ek olarak, turizme bağlıdır. Kani Masi Belediye Başkanı Serbest Sabrie, CPT'ye, Kani Masi'nin Türkiye'nin askeri harekatından önce aktif bir turizm merkezi olduğunu söylüyor: “Hafta sonlarını ve tatillerini geçirmek için başka il ve ilçelerden gelen turistler piknik için gelirdi ancak şimdi güncel olaylar nedeniyle bölge güvenli olmadığı için gelmek istemiyorlar.”

Kani Masi, Türkiye'nin askeri harekâtından çevresel olarak da etkilenmiştir. Türkiye, Pençe-Yıldırım Harekatı'nda Kesta Dağı'nın kontrolünü ele geçirdikten sonra, dağdaki ağaçları budamaya ve odunları Türk mobilya şirketlerine satmaya başladı.

 

Avaşîn bölgesinde operasyonun etkileri

Türk Silahlı Kuvvetleri, 23 Nisan'da Avaşîn’de ağır hava bombardımanları düzenleyerek askeri operasyonunu daha da tırmandırdı. Bu saldırının ardından Türk ordusu, Kürdistan Bölgesi topraklarının yaklaşık 6-9 km içine asker konuşlandırdı ve bu, bölgede üslü PKK ile şiddetli çatışmalara neden oldu. Türkiye'nin bölgede Pençe-Yıldırım Operasyonu'na başlamasından bu yana Avaşîn'de toplam 16 köy terk edildi.

Şu anda sürekli bombalamalar ve çatışmalar nedeniyle yerel yetkililer bile Avaşîn'e giremiyor. Amedî İlçe Belediye Başkanı İsmail Mustafa, CPT ile yaptığı görüşmede, “Türk Pençe-Yıldırım askeri harekatı bölge halkı için terör kaynağı oldu. Köylüler kendilerini güvende hissetmiyor. Türkiye'nin harekatı durdurmasını talep ediyoruz. Türkiye ile PKK gerillaları arasındaki çatışmanın bedelini halk daha fazla ödeyemez.”

 

Pençe-Yıldırım Operasyonu’nda  sivil yaralanmalar

Türkiye'nin Pençe-Yıldırım Operasyonu, 2 Haziran'a kadar  dört sivili yaraladı: Bawer Ahmed, Ali Muhsin, Hasan Muhsin ve Ramazan Ali. İlk yaralanan kişi, Bawer Ahmed oldu. 25 Mayıs sabahı saat 10.30'da Bawer, Türk ordusu köye topçu ateşi düzenlediğinde, hepsi tarlalarını sulayan Dishishe'den bir grup çiftçiyle birlikteydi. 20 yaşındaki Bawer Ahmed, bacağına isabet eden ve şiddetli kanamaya neden olan şarapnel nedeniyle yaralandı. Bu saldırının ardından Dishishe'nin tüm sakinleri köyden kaçtı.

Türkiye'nin 26 Mayıs’ta düzenlediği askeri operasyonda iki kişi daha yaralandı. Sabah 02.30 sıralarında Zaxo’ya bağlı Darkar ilçesine bağlı Kesta dağının batısındaki Bhere köyü Türk ordusu tarafından bombalandı. 16 yaşındaki Ali Muhsin ve 20 yaşındaki Hasan Muhsin, saldırı sırasında bin koyunluk bir sürüyü koruyor ve uyuyordu.

 

Sonuç

Türkiye, Kesta'dan Dişişe'ye Pençe-Yıldırım Harekatı'nı benzer bir stratejiyle yürüttü. Türkiye, başlangıçta Kürdistan Bölgesi topraklarında bir bölgeyi bombalayacak ve bombalamalar bittikten sonra hemen paraşütçüleri askeri üsler inşa etmek için konuşlandıracaktı. Bölgedeki PKK, Türkiye'nin bölgedeki varlığıyla kışkırtılacak ve Türk ordusuyla silahlı çatışmalara girecekti. Ardından Türkiye, bölgeyi tekrar bombalayacak ve üsler inşa etmeye devam edecekti. Üsleri inşa ettikten sonra Türkiye, yakındaki köylere topçu saldırılarına başlayacak ve orada yaşayan yerel ailelere korku salacaktı. Topçu bombardımanı yaklaştığında ve hatta sivil evleri vurulduğunda aileler, bölgeyi terk ederek Tür kiye'nin kontrolüne bırakıyordu.

Bu operasyonu başlattığından beri Türkiye, 4 askeri üs inşa etmek için ilk olarak Türkiye-Irak sınırından 9 km güneye ilerledi. Operasyon devam ederken Türk ordusu, daha doğuya, Dishishe, Ure, Seraro, Miska ve Adne gibi köylere gitti. Türkiye şu anda Türkiye-Irak sınırını saran birkaç dağ bölgesini kontrol ediyor ancak bu yeni bir strateji değil. Türkiye, sınırından 6 ila 35 km güneye ilerlediği, üsler kurduğu, topraklarını genişlettiği ve Kürdistan Bölgesi'ndeki sivilleri yerinden ettiği için Aralık 2017'den bu yana birçok kez benzer bir strateji yürüttü. Sidakan, Haftanin ve Zap gibi.

Türkiye, Pençe-Yıldırım Harekâtı'nın kendisini PKK'den korumak için bir güvenlik bölgesi oluşturarak terör tehdidini ortadan kaldırdığını iddia ederken gerçek şu ki Pençe-Yıldırım Harekâtı, Kürdistan Bölgesi'nde sivillerin yaşadığı bölgelere savaş açmıştır. Bu çatışmadan etkilenenler ne Türkiye ne de PKK'dir; daha çok Türkiye ile PKK'nin savaştığı Kürdistan Bölgesi'nde yaşayan ailelerdir. Türkiye, Pençe-Yıldırım Harekatı ile Irak Kürdistanı'nın sınır bölgesini PKK ile çatışmak için bir savaş alanına dönüştürdü ve bu orada yaşayan ailelerin hayatının her dokusunu etkiliyor.

Şimdiye kadar Türkiye'nin askeri operasyonu, 22 köyden bin 500'den fazla insanı yerinden etti. CPT, Kani Masi ve Avaşîn'deki köylerden gelen ailelerin, Türkiye'nin kalıcı olabileceğinden korktuğumuz bu bölgeler üzerinde kontrol kurmuş olması nedeniyle asla evlerine dönemeyeceğinden korkuyor. Pençe-Yıldırım Operasyonu, bu aileler için topraklarını ekme, hayvan yetiştirme ve bitki hasat etme yetenekleri de dahil olmak üzere kritik kaynakları harap etti. Evleri bombalandıktan sonra bile köylerinde kalmaya karar veren aileler, hala ölüm riskiyle karşı karşıya. Türkiye, Pençe-Yıldırım Operasyonu gibi askeri operasyonlar yürütmeye devam ettiği sürece Kürdistan Bölgesi'ndeki siviller yaralanma, yerinden edilme ve ölüm riskiyle karşı karşıya kalmaya devam edecek.

 

* Rapor, https://www.cpt.org/cptnet/2021/06/07/no-return-civilian-impact-turkeys-operation-claw-lightning internet sitesinden ulaşılabilen İngilizce orijinalinden Türkçeye tercüme edildi.

 

Öneriler

 

Christian Peacemaker Teams aşağıdakileri önerir:

 

* Türkiye, Kürdistan Bölgesi'ndeki Pençe-Yıldırım Operasyonunu durdurur ve tüm sivil nüfusun koşulsuz olarak köylerine ve çiftliklerine dönmesine izin verir.

* Irak Hükümeti ve Kürdistan Bölgesel Hükümeti, Irak'ın Kürdistan Bölgesi'ndeki sivil halkların yaşamlarının ve haklarının korunmasını ve yerinden edilmiş veya başka şekilde etkilenen ailelere maddi destek ve kayıpları için tazminat sağlanmasını sağlar.

* Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası kuruluşlar, Irak'ta Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Uluslararası İnsancıl Hukuku, özellikle de ayrım ve orantılılık ilkelerini ihlal ettiği iddialarına ilişkin soruşturma başlatır.

* Türkiye'ye askeri destek sağlayan ülkeler, Türkiye sivilleri hedef almaya ve yerinden etmeye devam ettiği sürece desteğini keser.

 

 

Yerel bağlam

 

Kesta dağ silsilesi, Türkiye-Irak sınırının birkaç kilometre güneyinde yer alır ve 2 bin 300 metre AMSL yüksekliği ile Kani Masi nahiyesinin en yüksek dağıdır. Sıradağların güneydeki verimli yamaçları, Kesta, Hirure, Chalke, Ure, Adne, Seraro, Dishishe ve Miska'da yaşayan binden fazla insanın temel geçim kaynağı olan meyve ağaçları, tarım arazileri ve meralarla kaplıdır. Köylerdeki başlıca ürünler, meyve, sebze, baharat ve yabani bitkilerdir. Köylerde ayrıca çok fazla bal, peynir, yoğurt, et ve yumurta üretilir.

Birçok aile için köyler, tek evleridir. Ailelerin yakınlardaki Begova, Batifa ve Zakho ilçelerinde de evleri var. Bazıları iş imkanları veya çocuklarının eğitimi nedeniyle Duhok şehrine kadar yaşıyor ve mevsimlik olarak tarlalarını ve hayvanlarını yetiştirmek için köylere geliyorlar. Köylerin dini kimlikleri çeşitlilik gösteriyor. Bütün köyler, Müslüman Kürt veya Hıristiyan Süryani olarak tanımlanan ailelere ev sahipliği yapmaktadır.

Avaşîn, Kesta'nın 80 km doğusunda dağlık bir bölgedir. Büyük Zap ve Dicle'nin önemli kolları olan Avaşîn ve Basya nehirleri, Avaşîn dağlarını keser. Bölge, zengin tarım ve su kaynaklarının yanı sıra önemli bir PKK gerilla varlığına sahiptir. 1990'larda bölgeye Türk hava saldırıları ve operasyonları başladığından beri 85 köy, yerel halk tarafından terk edildi.

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.