Kan pıhtılaşması 

• AstraZeneca aşısı ile ilgili tartışmalar devam ediyor. Bu tartışmaların ağırlıklı konusu aşının yarattığı yan etkileridir, daha doğrusu ölümcül olabilen kan pıhtılaşmasıdır. Peki kan pıhtılaşması nedir ve nasıl meydana gelir? 

Kan pıhtısı oluşumunda belirleyici olan hücreler kan pulcuklarıdır (=trombositler). Bu hücreler kemik iliğinde üretilir. 1 milimetre küp kanda normal şartlarda bulunması gereken trombosit sayısı 150.000 ile 450.000 arasındadır. Her bir trombositin ömrü 7 ile 10 arasında değişmektedir. Görevini yerine getiren trombositler dalak tarafından parçalanır ve vücuttan uzaklaştırılır. 

Trombositlerin sayısının düşük veya işlevinin bozuk oluşu kanamaya yatkınlığı artırmaktadır. Trombosit sayısının yüksek oluşu ise tromboz riskini yükseltir. Tromboz damarda kanın pıhtılaşmasını tarif eden terimdir. 

Trombositlerin düşük oluşu yeterli miktarda üretilmemesinden, parçalanmasından veya vücuttaki dağılımında bozulmasından kaynaklanabilir. 

Trombositlerin yüksek oluşunun da farklı nedenleri vardır: Kemik iliğinde aşırı üretim, demir eksikliğine bağlı kansızlık, ameliyat sonrası, enfeksiyon, iltihap, kanser, dalağın ameliyat ile alınması. Aşırı üretim dışındaki nedenlerden kaynaklanan trombosit yüksekliğini gidermek ancak o nedenlerin ortadan kalkmasıyla mümkündür. Enfeksiyon, iltihap ve ameliyat sonrası gelişen yükselme genelde anormal kan pıhtılaşmasına yol açmaz. 

Trombosit yüksekliği nedeniyle kandaki ani pıhtılaşmalar ciddi sonuçlara sebep olabilir, örneğin kalp krizi. Bu durumlar acil müdahaleyi gerektirir. 

Kan pıhtılaşmasını engellemek amacıyla doktor kontrolünde kan sulandırıcı ve trombosit üretimini yavaşlatan ilaçlar kullanmak gerekli olabilir. Aşırı üretime bağlı olarak yaşanan yükselmede farklı risk faktörleri bulunmuyorsa ilaç tedavisi zorunlu değildir. Sigara içmek kanda pıhtı oluşuma ihtimalini arttırır. 

Haftaya tromboz konusunu işlemeye devam edeceğim. Başta bahsettiğim AstraZeneca aşısına gelirsek: Yazıyı hazırladığım 30 Mart akşamı aşının özellikle de yaş grupları endeksli kullanımına dair tartışmalar sürüyordu.