Yaralarımız iyileşmedi

• Helebce Katliamı’na 5 yaşındayken tanık olan Rengîn Selam Mehmud, Kürtlerin, Helebce’den ders çıkarmadığını belirterek, Kürtleri birlik ruhuyla hareket etmeye çağırdı.

BÊRİTAN ZINAR / NÛJINHA

Ortadoğu’nun Hiroşiması olarak bilinen Helebce Katliamı, Kürdistan tarihinde kapanmayan bir yaradır. 16 Mart 1988 tarihinde Irak devletinin başında olan diktatör Saddam Hüseyin'in emriyle Helebce kentine hardal ve türü tespit edilemen bir sinir gazıyla saldırı yapıldı. Saldırıda 5 binin üzerinde Kürt hayatını kaybetti. On binlercesi ise yaralandı.

O dönem 5 yaşında olan Rengîn Selam Mehmud, hafızasında kalanları anlattı.

Helebce’den kaçtık

O dönemin kötü anılarına sahip olduğunu kaydeden Rengîn Selam Mehmud, saldırıdan hemen sonra ailesi kaçarak Ebabeyl köyüne ordan da İran’a geçtiğini söyledi. Mehmud, “Hatırladığım kadarıyla insanlar çaresizdi ve kendi dertleriyle meşguldü. Yaşlılar ve çocuklar omuzlarda taşındı. Suyun olduğu yerlere getirildi. O süreçte ıslak bez, yoğurt ve kömür sayesinde insanlar kimyasaldan kurtuldu. Büyüyünceye kadar da kimyasal nedir bilmiyordum.

Acılara rağmen Newroz ateşi yakıldı

İnsanların yaşadığı büyük acılara rağmen Newroz’u unutmadığını aktaran Mehmud, “Hatırlıyorum da bir keresinde İran'a gitmiştik. Bu kadar kötü duruma rağmen halk Newroz ateşini yaktı. Başka bir ülkeye kaçtık ama yenilenmenin simgesi olan Newroz ateşi vardı. İran'ın Sunxur Kampı’na yerleştik. Orada çok kötü şeyler yaşadık. Su ve yemek sorunları vardı. Her ailede kimyasal bir yaralanma vardı” dedi. Mehmud, annesinin o süreçte sürekli onlara yemek bulmak için hareket halinde olduğunu hatırladığın söyledi.

Dedesi kimyasal silahın acısıyla yaşamını yitirdi

Ailesi, 1989 yılında Başûrê Kurdistan’ın Silêmanî kentine yerleşen Mehmud, burada dedesinin kimyasal silah nedeniyle sürekli yardım ve hep soğuk şeyler istediğini belirterek, dedesinin acılar içinde yaşamını yitirdiğini anlattı.

Sırasıyla Erbat, ardından Yeni Helebce ve 90 yılında tekrardan kaçtıkları Helebce’ye dönüklerini anlatan Rengin Selam Mehmud, “Herkes eve döndüğü için mutluydu. 1991 yılında hayata sıfırdan başladık. 1991'de yine yerimizden ayrıldık” diye belirtti.

Oyun oynadığımı hatırlamıyorum

Farklı tarihlerde saldırıların devam ettiğini aktaran Mehmud çocukluğundan geriye kalanları şöyle anlatı: O süreçte oyun oynadığımı hatırlamıyorum, 90'lı yıllara kadar biz çocukken hiç oyun oynayamadık. Oyuncaklarımız yoktu. 

Helebce’nin yaralılarına çözüm bulunmadı

Bu günden geriye doğru baktığında durumu daha iyi anladığını dile gerine Mehmud devamla şunları kaydetti: Yaralıların büyük bir kısmı hala iyileşmedi. Helebce acısı başka hiçbir acıyla kıyaslanamaz. Helebce'ye soykırım yapıldı. Helebce’ye yönelik farklı tarihlerde saldırılar oldu ancak en büyük suç 1988'de işlendi. İnsanlığa karşı suçlar işlendi ve bu insanlığa karşı suçları tespit edemedik ve eğitim programlarında bile bu konuya nadiren değiniliyor. Diğer ülkeler gibi biz de bu durumu gösteremedik ve bundan ders çıkaramadık” dedi.

63 toplu mezar var tespit edildi 

Yerel yönetimin ilgisizliğine de dikkat çeken Mehmud, “Bu şehrin ve insanının başına gelen onca şeye rağmen bugün bu şehre layık olduğu gibi davranılmıyor. Helebce’in bombalanmasının 34. yıldönümünde şehitleri anmak için hala bir salon yok. Büyük bir adaletsizlik var. Yaralılar için henüz bir çözüm bulunamadı. Hala tedavileri yapılmamış, insanlar şehirden göç ediyor. Bu şehirde üniversite mezunu binlerce kız ve erkek işsiz. Hükümet Helebce'de 34 yıllık süreçte verdiği sözleri yerine getirebilir. İyi bir hizmet verilseydi kimyasalın acısını unuturduk, fakat yapılmadı, acılar devam ediyor. Son bilgilere göre Helebce'de 63 toplu mezar bulunuyor. Şehitler Bakanlığı 39 toplu mezarı kaydetti. Helebce ve çevresindeki herkesin toplu mezarların nerede olduğunu bilmesi için bir sistem kurulacak. Kürt halkı da bu toplu mezarların bulunması için gerekeni yapmalıdır.”

Kürtler, Helebce’den ders çıkarmalı

Saldırılarla Kürt halkının birliğinin yok edilmek istendiğini kaydeden Rengîn Selam Mehmûd, “Kürt toplumunun bu saldırılardan ders çıkarması gerekiyor. Kürtler birlik ruhuyla hareket etmeli. Her Kürt bireye bir ulusal kimlik duygusu aşılamalıyız. Ayrıca anaokulundan başlayarak çocuklar eğitilmelidir. Bu aynı zamanda el ele ve birlikte yapılması ağır bir iştir. Helepçe’nin yeniden inşası için bir dayanışmanın olması gerekiyor. Bir söz var; 'Kürtleri dünyaya Helebce tanıttı' ama beni üzen dünyanın Helebce için bir şey yapmaması. Helebce'nin yeniden inşasında bir dayanışma olmalı" diyerek Helebce ile dayanışmaya çağırdı.