• İnsanlar doğayı gözlemleyerek elde ettikleri tecrübelerle birçok teknolojiyi geliştirdi. Teknolojinin bugün geldiği düzeyde dahi halen doğa, bilim insanları için büyük bir ilham kaynağı.

Kutup ayıları ve uzay mekikleri

 Kutup ayıları doğadaki en şaşırtıcı canlılardan biridir. Ayakları üstüne kalktığında 3 metreye yakın boyu olan ve 600 kilo ağırlığa kadar ulaşabilen kutup ayıları eksi kırk derece soğukta haftalarca hayatta kalabilecek kadar dayanabilecek kadar dayanıklıdır.

Kutup ayılarının kürkleri beyaz gibi görünse de aslında transparan görünümlüdür. Bu katmanın altındaki deri koyu siyah rengindedir. Postlarının bu yapısı kutup ayılarının hem güneşten gelen enerjiyi maksimum oranda almalarını, hem de zararlı ultraviyole ışınlarına karşı korunmalarını sağlamakta.

Aynı şekilde zaman zaman 50 kilometre kadar yüzen bu kara canlılarının ısı izolasyonu da son derece etkileyicidir. Kutup ayılarının derilerinin yapısı vücutlarının ısılarının dışarıdaki ısıdan neredeyse hiç etkilenmemesini sağlar.

Eskimolar, kutup ayılarının postunun bu özelliğini binlerce yıldır biliyor. Bu nedenle kutup ayısı postu, Inuit topluluklarında kayıklardan, giysilere kadar birçok alanda kullanılıyor.

Çin Bilim ve Teknoloji Enstitüsünden bir grup bilim insanı, kutup ayılarından esinlenerek, uzay araçlarının ısı izolasyonu için yeni bir aerojel geliştirmeyi hedefledi.

Uzay mekikleri gerek atmosferden çıkarken gerekse de atmosfere geri girdikleri sırada yüzeylerinde olağanüstü yüksek ısılara maruz kalıyor. Uzay mekiklerinin en önemli özelliği tüm çevresini kapsayan insulasyon malzemesi.

Çinli bilim insanı Shu-Hong Yu başkanlığındaki bir ekip, kutup ayılarının postlarındaki tüylerin yapısını inceleyerek yeni ve çok daha etkili bir insulasyon malzemesi geliştirdi.

Kutup ayılarından esinlenen yeni aerojel, halihazırda kullanılanlardan çok daha hafif, daha yüksek insulasyon sağlıyor ve su da geçirmiyor.

Bu keşfin tek uygulaması uzay mekikleri değil. Bilim insanları uzayda bir gezegende kurulacak kolonilerde yaşayan insanların kutup ayılarından esinlenen bu insulasyon malzemesiyle soğuktan, zararlı ultraviyole ışınlardan korunabileceğini düşünüyor.

 

*****

Sivrisinekler ve tıbbı gelişmeler

Dünya Sağlık Örgütüne göre insanlara her sene 16 milyar doz enjeksiyon yapılıyor. Kimi insanlarda çok ciddi korkulara neden olan iğneli enjeksiyonların ağrısız yapılması için bilim insanları çalışmalar yürütüyor. Bu konuda en çok ilham veren varlık ise ağrısız bir şekilde insanların kanını emen sivrisinekler.

Sivrisinekler evrim ağacının en güçlü canlılarından biri. Günümüzdeki sivrisineklerin ataları, hemen hemen aynı şekilde 250 milyon yıldır vardı.

Sivrisineklerin ağrısız bir şekilde derinin üst tabakasına en yakın damarlara ulaşmasının en önemli nedeni ağızlarının şekilleri.

Bundan hareket eden Japonya’daki Kansai Üniversitesi’nden uzmanlar sivrisineklerinin ağızlarına benzeyen bir şırınga üretti. Geleneksel şırıngaları düz bir metal parçası oluştururken, sivrisinek ağzının kopyalandığı şırınga ise tırtıklıydı.

Dışarıdan bakıldığında düz bir şırınganın daha az acı vereceğini düşünürüz. Ancak deneyler tırtıklı şırınganın çok daha az acı verdiğini gösterdi. Bilim insanları şimdi sivrisinek ağızlı şırıngaları yaygın bir şekilde kullanmak için çalışmalar yürütüyor.

 

*****