İslam'da insan hakları

• İslam dünyası diye isimlendirdiğimiz topraklarda ve kendine Müslümanım diyen toplumlarda ise bu insan haklarının yazılımı, Kur'an ayetlerinin tebliği ile birlikte başlamıştır. Tebliğ edilen ayetler ile hukuki güvence olarak kurallar getirilirken uygulama da bu temelde gelişmiş/geliştirilmiştir. 

İnsan haklarının, en fazla sloganlaştırıldığı, ama insan yaşamının değer olarak görülmediği bir coğrafyadan gelen bir şahsiyet olarak bu konuyu yazmak bana ironi gibi geliyor. İslam alemi diye isimlendirdiğimiz topraklarda, nerdeyse hiç değer verilmeyen canlı insan soyudur. Din, mezhep, etnisite, cins, parti, tarikat, cemaat, sınıf aklınıza ne geliyorsa, hepsi birbirlerini yok etmeye yemin etmişler gibi, şiddet sarmalında debelenmektedirler. İnsan haklarını metin haline getirerek, hazırlayan batı dünyası ise insanların birbirlerini yok etmesi için toplumları parçalamakta, silah ticaretinden ise milyarlarca para ve çıkar elde etmekteler. Yani bu metni hazırlayıp ilk imzalayanlar, silah satarak, insanlara hiçbir hak tanımayan devlet ve örgüt yönetimlerine, siyasi ve ekonomik destek sunarak, çok kirli iki yüzlülüğü (münafıklığı) yaşamaktalar. Metnin altına imza atanlar ise yöneticileri oldukları toplumlarına, taşa, ağaca reva görülmeyecek uygulamalar insana yaşatmaktalar. Biz de bu metinlerin hem İslami açıdan, hem de uluslararası hukuk açısından tekrarını hatırlatalım.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin hazırlanması, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde, 29 Nisan 1946 tarihinde, İnsan Hakları Komisyonu’nun kurulması ile start almıştır. Bu komisyon tarafından hazırlanan bir giriş ve 30 maddeden oluşan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 10 Aralık 1948’de Fransa’nın başkenti Paris’te toplanan BM Genel Kurulu’nda kabul edilmiş ve aynı gün ilan edilmiştir.

İslam dünyası diye isimlendirdiğimiz topraklarda ve kendine Müslümanım diyen toplumlarda ise bu insan haklarının yazılımı, Kur'an ayetlerinin tebliği ile birlikte başlamıştır. Tebliğ edilen ayetler ile hukuki güvence olarak kurallar getirilirken uygulama da bu temelde gelişmiş/geliştirilmiştir.

Medine Vesikası ve Veda Hutbesi bu kuralların formüle edilmiş halidir. (İsteyenler bakabilir)

"Haklar ve hürriyetler yaratılıştandır" kuralı, doğal hakların dokunulmazlığını ifade eden İslam dininin temel bakışımıdır.

Yaşam, mülkiyet hakkının dokunulmazlığı, kanun önünde eşitlik, seçme ve seçilme hakkı, öğrenme ve öğretim hakkı, zalim muamelelere karşı korunma hakkı, din ve vicdan hürriyeti, düşünce ve ifade hürriyeti gibi temel hak ve hürriyetler, bir taraftan hukuk (fıkıh) kuralları ile korunurken diğer taraftan da uygulama biçimi olarak hayata geçirilmiştir.

Rabbimizin bizlere bağışladığı bu haklar nedeniyledir ki bizlere sorumluluklar ve görevler de yüklenmiştir. Diğer bir ifadeyle insan hakları "haklar-görevler manzumesidir".  

Örneğin; can dokunulmazlığı bir haktır, ama cana kıymamak ve kıydırmamak ta görevdir.

a. "Adâleti gerçekleştirme dışında Allah'ın saygıya layık kıldığı cana kıymayın. Isra 33.

Haksız yere bir cana kıymak bütün insanların canına kıymak gibidir. Maide 32.

Andolsun biz insanı değerli kıldık. İsra 70.

b. Mesken dokunulmazlığı bir haktır, fakat izin almaksızın konutlara girmemek de bir görevdir. Haklar görevleri, görevler de hakları doğurur. Haklar ve özgürlükler, yaratılıştan gelen fıtri bir olgu olduğu için, Kur’an ve Sünnet'te yazılım ve uygulama daha çok görevler olarak öne çıkarılmıştır.

"Ey iman edenler! Kendi evlerinizin dışındaki evlere, sahipleriyle kaynaşıp izin almadan bir de ev sakinlerine selâm vermeden girmeyin..." Nur 27.

c. Mal edinme bir haktır.

"Ey inananlar! Birbirinizin mallarını haksız yollarla yemeyin, heba etmeyin..." Nisa 29.

d. "Dinde zorlama yoktur” Bakara 256.

(Baskı ile inançları kabul ettirme yoluna gitmeyin)…"

"İçinizden dininizin olgun aklın ve ilmin verilerine (marufa) çağıran ve zıtları olan (münker)’den sakındıran bir topluluk oluşsun: örgüt ya da cemaat bulunsun..." Ali İmran 104.

"Biz burada canı, malı, aklı, dini ve nesli korumanın bütün Peygamberi şeriatların ana hedefi olduğu gerçeğini görmekteyiz"

Bu zaviyeden baktığımız zaman, şöyle bir soruyla muhatap olacağız.

Eğer İslam dini bu hakları tanımışsa, neden dünyamızda İslam alemi denilen coğrafyada en fazla insan hakları ihlali yaşanıyor?

Bize göre Peygamberin vefatından sonra, İslam kendi ana kaynağı Kur'an’dan uzaklaştırıldı ve eski cahiliye anlayışlarına tekrar rûcu edildi. İbadetler bölümü sürekli vaz edildi, insan hak ve hürriyetlerini koruma, adalet ve paylaşım rafa kaldırılarak Kur'an'i, Sünneti, akli, ahlaki ve vicdani olan İslam katledildi. Katledilen İslam'ı yeniden ruha kavuşturmak bu temel haklar için mücadele etmekle ve mücadele edenlere yardım etmekle gerçekleşebileceğine inanıyoruz. İnsan haklarının, adaletin, barışın, paylaşmanın olmadığı bir yapıda Kur’a na ve Sünnete göre İslam yoktur.

Bugün İslam alemi diye tabir edilen topraklarda maalesef ne canın, ne malın, ne neslin, ne inancın, ne meskenin hiç bir güvencesi yoktur.

Mücadelemiz dürüst ve samimi Müslümanlar olarak bu hakların yerleşmesi ve bu sorumlukların yerine getirilmesi olmalıdır. Bunun dışındaki inanç davaları ve tarafgirliği sadece bu hakları ihlal eden zalimleri güçlendirmiştir/güçlendirecektir. Türkiye, Irak, Suriye, Suudi ve İran'ın durumu gözler önündeyken, kendine Müslüman'ım diyen cemaat parti ve cemiyetlerde bunlarla hemhal oldukları için, zalimlere kuyruk olmanın dışına da çıkamamaktalar. İnsanı değersiz kılan bu yapılara eklemlenmek ve onlarla birlikte hareket etmek, hayrı ve hakları değil, Şerri ve zulmü derinleştirecektir.

İnsanların yaradılıştan dolayı değer gördüğü bir din ve dindarlar dünyasını oluşturma idraki ile, mücadele eden herkesin, İnsan Hakları Günü kutlu olsun.