Alevi Ansiklopedisi yayında

• Alevi Ansiklopedisi, bir bütünen Alevilerin, başkalarının kendilerini tarifleme ve tanımlarına itiraz etmenin bilinciyle, kendi kavram, kuram, bilgi, anlam ve duygu dünyalarıyla kendilerini tanımlamaları ve tarihe not düşmenin değerli çalışması olma niteliğindedir.

Bin yıllardır Alevileri katliam ve soykırımlardan geçiren egemenlikçi sistem, Alevilerin kendi ana dilleriyle duygularını, kavram ve kuramlarıyla kendilerini ifade etmelerine, kendi inanç hafızalarını oluşturmalarına, tarihsel bellekleriyle kendilerini tanımlamalarına da müsaade etmemiştir. Aksine bir durumla inkâr asimilasyon ve Alevi karşıtı bilgisel şiddet ile Alevileri tanımlamaya çalışmış, biçim ve şekil vermeye bakmıştır.

İşte Rıza Şehri Akademisi, Alevi Ansiklopedisi yazılımı ile egemen sistemin bu hegemonik kuşatıcılığına itiraz etmenin ötesinde, inancın özgün gerçekliğini özerkçe kayıt altına alma ve yarınlara taşıma amacıyla bu projeyi hayati önemde bir çalışma olarak başlatmıştır. Bu anlamda Alevi Ansiklopedisi; başta Raa-Reya Heq süreği olmak üzere, bir bütünen Alevilerin, başkalarının kendilerini tarifleme ve tanımlarına itiraz etmenin bilinciyle, kendi kavram, kuram, bilgi, anlam ve duygu dünyalarıyla kendilerini tanımlamaları ve tarihe not düşmenin değerli çalışması olma niteliğindedir.

Tarih boyunca rafizi, zındık ve sapkın mezhep denilerek katliam ve soykırımdan geçirilen Aleviler, yüzyıllık ulus- devlet sürecinde çok daha örgütlü ve uzun soluklu bir müdahale ile onlarca kez katliam ve soykırımlardan geçirildiler. Fiziki soykırımlarda onbinlerce can katledilmiş, onbinlerce can yerinden yurdundan edilmiştir. Fiziki soykırım ve kaba şiddetin her türlüsüne maruz kalan Aleviler, ulus- devlet sürecinde asıl olarak asimilasyon ve kültürel soykırım uygulamalarıyla ağır travmalar yaşamışlardır. Bunun sonucu olarak inanç hafızalarından ve tarihsel belleklerinden uzaklaşmış, egemen dinin kuşatacılığına maruz kalmışlardır.

Mart 1924‘te kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı ile bu başkalaşım ve inancına yabancılaşma hız kesmeden yüzyıldır devam etmiştir. 1925’te Pir Ocaxlarının kapatılması, pirlerin talip topluluklarına ulaşmalarının engellenmesi yanı sıra okul, kışla, camii ve mahalle baskısı ile Aleviler, kendileri olmak yerine egemen dinin değerleri ile kendilerini tariflemek durumunda kalırlar. Bu anlamda Alevi Ansiklopedisi, sadece Alevi bilgisini toplayan, var olan bilgiyi sistematik biçimde tasnif eden, geleceğe taşıyan sıradan bir kaynak olmayacaktır. Alevi Ansiklopedisi, öncelikle uluslararası Alevilik Çalışmaları alanında oluşan devasa akademik birikimi, akademik standartlara bağlı kalarak geniş Alevi kitlesi ve genel okur kitlesiyle buluşturma amacını gütmektedir. İnancın bilimsel, objektif değerlerini, kavram ve kuramlarını açığa çıkarmanın yanısıra, Yol Önderi Pir ve Ana’ların otantik inanç değerleri ile inancın kendisini nasıl toplumsallaştırıp bugünlere taşırdığına ilişkin söz kurmaları, inancın ritüelleri, sembol ve kurumları konusundaki birikim ve gözlemlerini aktarmaları Alevi Ansiklopedisi’nin ikinci temel dinamiği olmaktadır.

Bu iki temel dinamik üzerinden şekillenecek ve ete kemiğe bürünecek olan Alevi Ansiklopedisi, stabil ve statik değil, değişimci, dönüştürücü ucu açık bilimsel bir çalışma olmanın esasıyla vücut bulacaktır. Dolayısıyla 2 Temmuz 2025‘te yayına açılmış olması, onun bitmiş, tamamlanmış olduğu anlamına gelmiyor. Binlerce madde ve tematik konunun, Yol Önderlerinin dahil olacağı onlarca çalıştay ve sempozyum çıktıları ve uluslararası onlarca bilimsel konferans, sempozyum ve çalıştaylarla önümüzdeki iki yıla damgasını vuracak nitelikli planlamalarla şekillenecek dinamik bir süreç söz konusudur. İki-üç yıl sonrasında A’dan Z’ye binlerce önemli ve değerli bilimsel bilgi ışığında ele alınan madde ve tematik konular ile Yol Önderlerinin Hakikat Sırı, inancın sanat, edebiyat, nefes, deyiş ve siirler alanındaki değerlerinin de yer alacağı bu derinlikli bilimsel ve objektif çalışma, aynı zamanda 'Alevi İnancının Uluslararası Literatürü' anlamına geleceği için stratejik ve tarihi önemde bir proje olma niteliğindedir.