Kurban Bayramı ve Hac

• Ayeti kerimede, Hac insanlığa bir çağrıdır! Kişi İlahi sistem içinde bir varlık olduğunu hatırlamaya gider ve bu sistemin bir parçası olduğunu anlayarak o sistem içinde kalmaya söz verir.

• İhram ise, iki parça beze sarılmaktır. makam, mevki, renk, cins ayrımının olmadığını anlamaktır. İhram her türlü canlıya hayat hakkı vermektir, sineğe ve ota dahi zarar vermemektir.
• Allah’ı hatırından çıkarmaz, savaşa karşı barışı, sömürüye karşı emeği, zulme karşı adaleti, öldürmeye karşı hayat vermeyi esas alır. Bir kadın izini takip ettikten sonra Hacı olabileceğini fark eder ve kadın erkek arasındaki eşitliği gidermek için mücadele eder.

Bayramlar neden vardır? Niçin kutlanırlar? Bu soruların cevapları ve bayramların tarihçeleri önemlidir.

Bayram kelimesinin Arapça’sı, sözlüklerde “âdet halini alan sevinç ve keder; bir araya toplanma günü” anlamlarıyla karşılanan îddir. Bu kelimenin aslının ise ʿıvd olduğu ve “tekrar dönmek” anlamını taşıdığı bilinmekte ve bu durum İbnü’l-A‘râbî ve Zebîdî gibi lugatçılar tarafından, “çünkü o her yıl yeni bir sevinçle döner” şeklinde yorumlanarak mevsimlerin dönmesine bağlanmaktadır (geniş bilgi için bk. Lane, V, 2190). Araplar’ın en büyük bayramı Hac’dır. Arapça’da “ziyaret etmek” şeklinde de açıklanan Hac (“geri dönme, tekrar gitme”) kelimesi İbrânîce’de “bayram” anlamında kullanılmakta olup (hag), hvg (bir şeyin etrafında dönmek, dolanmak) kökünden gelmektedir.

Öte yandan Hac ibadetinin en önemli rükünlerinden biri tavaftır (Kâbe’nin etrafında dönmek). Bu rüknün diğer adı ise dvr (“devretmek, dönmek”) kökünden türeyen devârdır ve bu kelimenin de anlamı “bir şeyin etrafında dönme, dolanma”dır.

Böylece tarihin ilk çağlarından beri Arabistan yarımadasının en önemli kült merkezi olan Kâbe’nin etrafında dönme ibadetine, hepsinin de kelime anlamı “dönme” olan hac, îd, tavaf ve devâr adlarının verildiği görülmekte ve bunlardan zamanla “îd”in Arapça, Süryânîce ve İbrânîce’de, haccın ise yalnız İbrânîce’de “bayram” anlamını kazandığı anlaşılmaktadır Îd kelimesi Kur’ân-ı Kerîm’de bir defa zikredilir (el-Mâide 5/114), hadîs-i şeriflerde ise çok geçmektedir.

Hz. Peygamber döneminde kurban bayramının başlangıcı hicretin 2. (miladi 624) yılı olmuştur.

İslam dininde İki Bayram vardır. Ramazan ve Kurban bayramları. Bayramlar belli düzeyde maddi ve manevi çabalardan sonra elde edilen başarılardan dolayı sevinç ve mutluluğun yaşanmasıdır.

Bu bayram Kürtler arasında (Cejna Heciya) hacılar bayramı olarak isimlendirilmektedir. Hac Hz. İbrahim döneminden beridir süren bir ritüeldir.

Kur’an şöyle der: 
"…Gücü yetenlerin haccetmesi Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır" (Al-i İmrân, 3/ 97).
"İnsanların arasında haccı ilan et ki, gerek yaya olarak gerek uzak yollardan gelen yorgun develer üzerinde sana gelsinler" (Hac, 22/27).

Hac bir insanlık medresesi ve kendini tanıma egzersizidir. Hacda, harem, İhram, Arafat tepesinde vakfeye durma, müzdelife, Mina Şeytan taşlama, tavaf, say, traş ve kurban rituelleri vardır. Bu ritueller tamamlandıktan sonra bayram kutlanır. 

Ayette İnsanlar diye genel bir hitap mevcuttur. Ayeti kerimede, Hac insanlığa bir çağrıdır! Kişi İlahi sistem içinde bir varlık olduğunu hatırlamaya gider ve bu sistemin bir parçası olduğunu anlayarak o sistem içinde kalmaya söz verir. Arafatla başlayan bu yolculuk, tıraş ritüeli sonlanır.

Arafat bir tepe ve o tepenin ismi ise tanıma bilme, fark etme ve şuurlanma anlamındadır. Mümin biri Arafat’ta vakfeye durduktan sonra marifeti öğrenir onu bilince çıkarır ve bundan sonraki yaşamını bu bilinç ve imanla sürdürür. Arafat kendini tanımadır, Allahı tanımaya başlamaktır, Allah’ın yazılı ve varlık alemindeki ayetlerini tanıyarak onları kabül etmektir. Allah’ın tekliğine, yaratılanların çokluğuna, farklılığına iman etmektir. Bu farklılık ve sistemin bozulmaması için çalışmaktır, zulme ve zorbalığa karşı çıkmak, adaletin tesisi için cehd etmektir. Haşri ve hesap vermeyi anlamaktır. İhram ise, iki parça beze sarılmaktır. makam, mevki, renk, cins ayrımının olmadığını anlamaktır. İhram her türlü canlıya hayat hakkı vermektir, sineğe ve ota dahi zarar vermemektir. Kötü düşünmemek, kötü konuşmamak ve kötü işlerden uzaklaşmaktır. Her şeyi tabii bir şekilde korumak ve kollamaktır. Ordan Müzdelife’ye hakkı korumak için akın etmektir.

Müzdelifede toprağın üzerine uzanmak ve topraktan bir parça olduğunu fark etmektir. Burda bir savaşçı gibi insanın yegane düşmanı olan nefsine ve Şeytan olarak sembolize edilen iblise karşı, silah olarak taş toplamak ve şafakla birlikte o kötülüğe karşı hücuma geçmektir. Şeytan diye temsil edilen taşlara küçük taşlarla saldırmaktır. Bu küçük taşlar ise; kötü ve ahlak dışı olan alışkanlıklarımızı şeytana geri iade etmektir. Zulmü, yalanı, dedikoduyu, fahşayı ve sana yapılmasını istemediğin nahoş alışkanlıkları Şeytana geri iade ederek ordan Kabe etrafında tavafa geçmektir. Tavaf ise İlahi senfoniye dahil olmak ve bütün kainat sistemi olan döngüye dahil olmaktır. Evet İlahi sistem bir döngü üzerine inşa edilmiştir. Kan kalbi tavaf eder, Dünya kendi etrafında ve güneşin etrafında döner ve dünya güneşi tavaf eder. Bu tavaf hayatı oluşturur. Ordan Safa merve arasında mısırlı bir kadın olan Hacer annemizin ayak izleri takip edilerek saç kesilerek temizlik tamamlanır. Hac derin bir düşünce ve şuurlanmaya sebep olur. Bu kendi haklarını tanımayı ve haddini tanımayı öğretir. Burdan dönen şuurlu ve imanlı bir birey, bu sistemi her tarafa götürür. Allah’ı hatırından çıkarmaz, savaşa karşı barışı, sömürüye karşı emeği, zulme karşı adaleti, öldürmeye karşı hayat vermeyi esas alır. Bir kadın izini takip ettikten sonra Hacı olabileceğini fark eder ve kadın erkek arasındaki eşitliği gidermek için mücadele eder.

Bu mücadelede başarılı olduğu zaman bayram yapar. 

Günümüz Müslümanlarının ve iktidar İslamcıları ise Haca gider gelir, fakat İslamın red ettiği ölçülerle yaşar, böylede bayram kutlar. Bugünkü Hac ve bayramların Ebu Cehil in Haccından farkı nedir?...

Herkese şuurlu ve hayırlı bayramlar.