Serebral venöz tromboz

• Koronavirüsü enfeksiyonuna karşı geliştirilen AstraZeneca aşısı ile ilgili tartışmalar kapsamında genelde kan pıhtılaşması, özelde ise serebral venöz trombozu, yani beyin toplardamarlarında meydana gelen tromboz konu oluyor. 

Beyin damarında trombozun oluşmasından kaynaklı damar tıkanıyor ve kan akışını olumsuz etkiliyor/durduruyor. 

Serebral venöz tromboz her yaşta meydana gelebilir, ancak çoğunlukla gençlerde (20-40 yaş arası) görülüyor. Kadınların serebral venöz tromboz riski erkeklerin üç katıdır. Doğum kontrol hapı kullanımı, ameliyat sonrası durumlar, doğum sonrası, bazı anemi (kansızlık) çeşitleri, pıhtılaşma faktörlerindeki bozukluklar serebral venöz trombozun oluşmasında kolaylaştırıcı faktörlerdir. Enfeksiyon hastalıkları da (ör. menenjit, bademcik iltihabı, orta kulak iltihabı, hepatit) serebral venöz tromboza yol açabilir. 

Hastalık ani veya kronik geliştiği için belirtileri farklı olabilir. Ki nörolojik bulgular değişkendir ve belirli bir anatomik bölgeye uymayabilir. Kafa içi basınç artışına işaret eden başağrısı, bulantı, kusma ve epileptik nöbet (havale) serebral venöz trombozun başlıca belirtileridir. Trombozun etkilediği bölgeye bağlı olarak ortaya çıkan nörolojik sorunlar da görülür. Epileptik nöbetler ve başağrısı ile beraber hızlıca kötüleşen bilinç bozukluğu yaşanır. 

Serebral venöz trombozundan şüphelenildiğinde tanı MR (kontrast görüntüleme dahil) ile konur, ancak bilgisayarlı tomografi acil koşullarda başvurulan ilk tanı yöntemidir.

Serebral venöz trombozlarının önemli bir bölümü iyi seyirlidir, çünkü damarlar arası kan akışını sağlayan yeterince ek bağlantılar vardır. Yaş, erkek cinsiyet, başlangıçta komanın varlığı, epileptik nöbetler ve zihinsel durum değişikliği prognozu kötüleştiren faktörlerdir. 

Serebral venöz trombozun tedavisi için belirleyici olan hastalığın sebebi ve belirtileridir. Tedavinin temelinde kan pıhtılaşmasını etkilemek yatmaktadır. Bunun için uzun süreliğine (3-6 ay) kan inceltici ilaçlar verilmektedir. Tedavinin diğer önemli ayağı ise belirtilere dönük yöntemlerdir. Örneğin epileptik nöbetler geçiren hastalara nöbetleri durduran ilaç verilmektedir. 

AstraZeneca aşısı alan genç kadınlarda serebral venöz trombozun normal oranın üstünde olmasından kaynaklı Almanya'da bu aşı 60 yaş altındaki insanlara verilmiyor.