Hakikat filminin neden ve nasılı

• Gerek filmin ana kişisi Börklüce Mustafa, gerek Şeyh Bedrettin ve Torlak Kemal karakter olmaktan ziyade tip olarak karşımıza çıkıyorlar ve bir destan anlatısıyla vücut buluyorlar.

 

Bir film neden yapılır ve nasıl yapılır sorularına cevap vermeden, bir film yapmaya kalkışmak şimdiye kadar pek çok örneğine rast geldiğim filmde olduğu gibi bitip gittiğinde, seyredilip geçildiğinde unutulup gitmeye mahkum oluyor zihnimizde. Belki görsel dimağınızda hafif bir hoş tat bırakan birkaç sahne kalıyor hafızanızın bir ucunda. Bizleri karanlık ve sessiz bir salona kapatıp, çıt çıkarmadan bir şey izlemeye mahkum eden bir iktidarcı hikaye paylaşımının daha doğrusu hikaye dikte edici yöntemin bizi maniple etmenin ötesinde bize değecek hiçbir yanı yoktur.

Yönetmen denen hikaye anlatıcısının bir imam edasıyla bize doğruları ve yanlışları söylediği, kimin ve neyin tarafını tutacağımızı, kime ve neye karşı olacağımızı buyurduğu,  ağlamamız, ya da gülmemiz gereken yerleri işaret ettiği ve deyim yerindeyse seyirciyi eşek yerine koyduğu filmlerden doğrusu artık gına geldi.

Üstelik kendisini devrimci olarak, alternatif sinemacı, bağımsız sinemacı olarak tanımlayan yönetmenlerin çok büyük bölümü de bu ana akım hikaye anlatıcılığına eklemlenip duruyor biteviye.

Senaryosunu Ali Şahin ve Hakan Alak’ın yazdığı yönetmenliğini Hakan Alak’ın yaptığı “Hakikat” filmi seyirci ile buluşma yolculuğunu Türkiye ve Avrupa’da siyasetten sivil toplum kurumlarına kadar, yerelin dinamiklerini ortak eden bir gösterim programı ile ilerliyorlar.

Filmi sinemalarda vizyona da sokmuşlar ama belli ki asıl paylaşım kanallarını bizzat her şehirden gönüllü ortaklar yaratmak üzerinden kurmuşlar.

Filmin üretim süreci, fikir üretim aşaması, yapımının gerçekleştirilişi de yine kolektif bir yaklaşımla vücut bulmuş. Bu anlamda aslında film, bir film nasıl yapılır sorusuna önemli oranda cevap olmuş.

Bir film neden yapılır, sorusu da önemli oranda cevap buluyor filmin hikaye anlatmada düştüğü kimi yetmezlik ve zayıflıklara rağmen.

İçinden geçtiğimiz süreç itibariyle geniş halk yığınları üzerinde, cinsel, inançsal, etnik ve sınıfsal anlamda çok ağır baskı ve zulmün sürmekte olduğu bir dönemde altı yüz yıl öncesinin bir zulme direniş destanını, bir ortakçı yaşam tasavvurunu, ortakçı bir üretim ve paylaşım yöntemini esas alarak bize ulaştırmaları neden sorusunun da önemli bir oranda cevaplıyor diye düşünüyorum.

Günümüz iktidarı ile altı yüz yıl önceki iktidarın zulüm biçimleri ve ortaklıkları ile günümüzün mazlumlarının uğradığı zulüm ve gerçekleştirdikleri direnişe dair kurduğu paralellikler, yaptığı göndermeler de bir ortak direniş ekseni kurmaya dair bir motivasyon ve bir tarihsel referansı bize sunuyor.

Ana karakterin değişim ve gelişim seyri üzerinden takip ettiğimiz klasik dramatik yapının bu filmde işlemiyor oluşu da filmin yukarıda söz ettiğim muktedir anlatıya filmin eklemlenmesini engelleyen unsurlardan birisi.

Gerek filmin ana kişisi Börklüce Mustafa, gerek Şeyh Bedrettin ve Torlak Kemal karakter olmaktan ziyade tip olarak karşımıza çıkıyorlar ve bir destan anlatısıyla vücut buluyorlar.

Filmde karakter olarak vücut bulan ve dramatik bir değişim seyri yaşayan tek kişi ise bir Osmanlı azap askeri iken gördüğü iyilik ve tanık olduğu ortakçı yaşamdan etkilenen ve saf değiştirerek isyana katılan Ali Ferit.

Filmin hikayesinin değişim, dönüşüm ve gelişim çizgisinin filmin yan kişisi üzerinden kurulması, arkasına ana karakterlerin gücünü alamayan anlatıcının-yönetmenin bize vaaz vermesini engelliyor.

Filmde seyircinin nerelerde gerileceğini dikte eden ve neredeyse filmin çok önemli bir kısmında bunu yapan müzik kullanımı filmin en büyük zaafı ve bir vaazcı-yönetmen yaklaşımı.

Filme harcanan bütçenin geri döndürülmesi, mevsimin kış olması sebebiyle bizi karanlık salonlara gömen film gösterimlerinin bütçenin amorti edilmesi ve mevsimin bahara ulaşması aşamasında mahalle ve sokak aralarına, park ve bahçelere ineceğini umut ediyoruz.

Ve elbette sinema salonlarının müsaade etmediği seyircilerin film üzerinde film ekibiyle yahut kendi arasında tartışma olanağının, bu özgür gösterim alanlarında yapılabilmesini.